In de guesthouse hoorde ik gisterenavond iets over een voor Javaanse begrippen niet alledaagse tempel even buiten Surakarta. Iets met Latijns-Amerikaanse stijl en een plek waar vroeger vruchtbaarheidsrituelen zouden hebben plaatsgevonden. De Sukuh Tempel zou op een nogal geïsoleerde plek liggen op de helling van de Lawu vulkaan en het was nogal lastig er te komen met openbaar vervoer. Mijn interesse was in ieder geval gewekt en samen met Simon (Eng.) plan ik in de ochtend aan het ontbijt een mooie dagtrip.

Laatste update: 3 november 2020

Publicatie van de dagboeken van mijn wereldreis in 1990 en 1991

Dinsdag 30 en woensdag 31 oktober 1990

Ruimtewezens in de Sukuh tempel?

Van de jongen die in de hostel werkt krijgen we ook nog de tip om een waterval in de omgeving te bezoeken. Kaarten heeft hij niet, maar hij tekent op een stukje papier hoe we er zouden moeten komen. Uiteindelijk rijden we met een stadsbus Surakarta uit totdat deze op zijn eindpunt in Karangpandang aankomt. Dan verder met een andere, kleine bus tot aan het dorp Kemuning en het laatste stuk lopen, een flink steil stuk omhoog totdat we oog in oog staan met de Sukuh tempel.

sukuh tempel
Als je de Sukuh tempel zo ziet, denk je niet gelijk aan een hindoetempel, maar eerder aan een Maya tempel ergens in Midden Amerika.

Onze moeite wordt beloond. We zijn nagenoeg de enige bezoekers op het kleine, wat verscholen liggende tempelcomplex, dat dateert uit ca. de 15e eeuw. De Sukuh tempel zelf heeft de vorm van een afgeplatte piramide, zoals je ook bij de oude Maya tempels in Midden-Amerika ziet. De wildste theorieën gaan rond over Maya’s die duizenden jaren geleden de grote oversteek hebben gemaakt naar Java en hier hun invloeden hebben doen gelden. Sommigen halen er zelfs ruimtewezens bij in hun verklaringen. Maar ook ik moet toegeven, dat deze tempelstructuur niet echt past in het beeld dat ik deze weken heb opgebouwd van de Indonesische tempels.

sukuh tempel
Overal mysterieus ogende beelden bij de Sukuh Tempel.
sukuh tempel
Ook de gevleugelde figuren doen eerder denken aan beelden die je terugvindt in tempels in Midden Amerika.

Mysterieuze beelden bij de Sukuh Tempel

En dan zijn er de beelden. Toen Java in de 16e eeuw werd onderworpen aan de islam, werd de Sukuh tempel vernield en beelden werden van hun hoofden ontdaan. En een aantal beelden en reliefs tonen figuren met vleugels aan de armen, ook iets dat je ook bij de Maya’s zag. En iets dat je voornamelijk bij sommige hindoetempels in India ziet: beelden van erotische aard. Een aantal figuren houden hun forse geslacht stevig in de hand. Archeologen zouden dit al snel toeschrijven aan vruchtbaarheidsrituelen die hier moeten hebben plaatsgevonden. 

De Sukuh tempel stamt echter uit een tijd dat er een felle strijd werd uitgevochten tussen hindoe’s en moslems. Het is alsof de hindoe’s wilden uitdrukken dat ze toch wel zouden winnen omdat hun piemels groter waren dan die van de vijand. De werkelijke reden voor alle fallussen die overal in verwerkt zijn, is echter nog steeds niet duidelijk en zal wellicht altijd een mysterie blijven.

sukuh tempel
Een aantal figuren houden hun geslacht stevig in de hand.


Wandeling langs kampongs

Na de Sukuh tempel uitgebreid bekeken te hebben kijk ik op het getekende plattegrondje dat nog in mijn zak zit, om te zien hoe we van hier bij de waterval komen. De weg is niet moeilijk te vinden. Onderweg stoppen we even bij een stalletje voor wat snacks. Daar worden we tegelijk gedwongen om even te blijven schuilen voor een enorme regenbui. Maar korte tijd later schijnt de zon weer en lopen we via een prachtige route op de Grojogan Sewu waterval af. Het is een ca. 80 meter hoge waterval die met donderend geraas van de hellingen van de Lawu vulkaan komt zetten. In tegenstelling tot de Sukuh tempel kan deze plek op de warme belangstelling van veel Javanen rekenen.

waterval
We wandelen door een prachtig jungleachtig landschap naar de waterval.
waterval
De Grojogan Sewu waterval stort van een hoogte van 80 meter naar beneden.

Na een fris bad in de poel onder de waterval lopen we verder over een pad door de bergen met beneden ons een paar fraaie kampongs en overal vriendelijke bevolking. “Mister, Portret!” roepen kinderen ons toe. Graag poseren ze voor onze camera’s. Helaas zullen ze het resultaat wel nooit te zien krijgen. Na een wandeling van een goed half uur komen we aan in het dorp Tawangmangu waar we de bus naar Surakarta terug pakten.

Mister, Portret! Wordt er geroepen. Het is niet moeilijk om de plaatselijke jeugd voor je camera te krijgen.
Mister, Portret! Wordt er geroepen. Het is niet moeilijk om de plaatselijke jeugd voor je camera te krijgen.
kampong
Fraai gelegen kampong, nog niet aangetast door de moderne infrastructuur.

Baden in luxe

Woensdag wordt een relaxdag. Op mijn fiets doorkruis ik Surakarta. Zo ontdek ik nog wat plekken waar ik niet eerder was, zoals de druk bezochte overdekte markt (Pasar Gede). In de middag vraagt Simon of ik zin heb om met hem mee te gaan. Hij wil gaan zwemmen in het zwembad van het luxe Kusuma Sahid Prince Hotel. Voor slechts 2000 roepia’s mag je daar als niet-gast letterlijk en figuurlijk baden in luxe. En dat is fun, zelfs als het begint te regenen. Want wat te denken van overheerlijke saté in de overdekte snackbar van het hotel voor niet meer dan 750 roepia’s. En dat alles weggespoeld met heerlijk, helder… Bintang (brewed and bottled in Indonesia with technological assistance of Heineken Holland).

surakarta
Koloniale herinneringen bij deze voormalige Nederlandse kazerne in Surakarta.
surakarta
Pasar Gede, de centraal gelegen overdekte markt van Surakarta.
Surakarta
Surakarta